Uitwinning van pandrecht op aandelen

Het komt regelmatig voor: een pandrecht op aandelen in een BV. Financiers en investeerders vragen deze zekerheid om de risico’s van hun investering af te dekken en ondernemers verstrekken zo’n pandrecht om extra kapitaal aan te kunnen trekken. Wanneer de pandgever zijn verplichtingen niet nakomt, is de hoofdregel dat de pandhouder de aandelen openbaar mag verkopen en zich op die manier kan verhalen op de opbrengst. 

In de meeste aandeelhoudersovereenkomsten tussen aandeelhouders in een BV of statuten van een BV is echter een aanbiedingsregeling opgenomen. Dat houdt kort gezegd in, dat wanneer een aandeelhouder zijn aandelen wilt verkopen hij ze eerst moet aanbieden aan de andere aandeelhouder(s). De prijs is daarin vaak al bepaald. Een pandhouder die de aandelen wilt verkopen, is meestal ook gebonden aan de blokkeringsregeling. Een openbare verkoop is daardoor dus eigenlijk niet mogelijk. De pandhouder zal de aandelen dan onderhands moeten verkopen aan de overige aandeelhouder(s). Dat is echter in strijd met de hoofdregel dat een verkoop openbaar plaatsvindt. De wet biedt een oplossing hiervoor: de pandhouder kan de rechter vragen om toestemming voor de gewenste onderhandse verkoop. Op die manier kan de blokkeringsregeling worden geëerbiedigd en wordt een uitzondering gemaakt op de hoofdregel van openbare verkoop. 

Het is lange tijd onduidelijk geweest of het eigenlijk wel verplicht was om dit verlof te vragen aan de rechter. In lagere rechtspraak is een aantal keer geoordeeld dat dit niet nodig was en dat een pandhouder de aandelen gewoon aan de andere aandeelhouder(s) kan verkopen. Dit blijkt nu echter onterecht. De Hoge Raad heeft daarover bepaald, dat het wel verplicht is om een verlof te krijgen van de rechter voordat de aandelen conform de statuten onderhands kunnen worden verkocht aan de overige aandeelhouders. Een gang naar de rechter lijkt dus onvermijdelijk. De rechter mag echter doorgaans geen beslissing geven die strijdig is met de blokkeringsregeling. 

Welke lessen leren we hier nu uit? Het ‘zomaar’ onderhands verkopen van aandelen via de blokkeringsregeling gaat niet meer. Daar moet dus toestemming van de rechter voor worden verleend. De pandgever en pandhouder kunnen in bepaalde gevallen afspreken dat de aandelen via de blokkeringsregeling zullen worden verkocht, zodra sprake is van verzuim. Een gang naar de rechter kan dus wellicht worden voorkomen als het lukt om goede afspraken te maken. Daarbij helpen de advocaten van Adelmeijer Hoyng u graag