Ryanair mag piloten niet overplaatsen

Het sluiten van de basis in Eindhoven op onjuiste gronden leidt ertoe dat Ryanair haar piloten niet mag overplaatsen.

Piloten van Ryanair hebben twee keer gestaakt voor betere arbeidsvoorwaarden. Kort na de tweede staking kondigde Ryanair aan dat zij de basis in Eindhoven per 5 november 2018 zou sluiten. Piloten konden er onder meer voor kiezen om te worden overgeplaatst naar een andere basis. De piloten zijn vervolgens een kort geding gestart om te voorkomen dat ze zouden worden overgeplaatst.

Het overplaatsen van de piloten zonder dat zij daarmee instemmen, houdt een eenzijdige wijziging van de arbeidsovereenkomst door Ryanair in. Dit is naar Nederlands recht niet zo maar toegestaan. Ook al is in een arbeidsovereenkomst een eenzijdig wijzigingsbeding opgenomen, een werkgever kan hier alleen een beroep op doen na een afweging van zijn belangen en de belangen van de werknemer. De werkgever moet een zodanig zwaarwichtig belang hebben bij eenzijdige wijziging van de arbeidsovereenkomst dat de belangen van de werknemer daarvoor, naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid, moeten wijken. Bij deze belangenafweging kunnen bijvoorbeeld bedrijfseconomische en organisatorische belangen een rol spelen. 

Volgens Ryanair was sluiting van de basis in Eindhoven nodig vanwege bedrijfseconomische redenen. De voorzieningenrechter ging daar niet in mee. Volgens de rechter zou Ryanair de basis niet sluiten vanwege bedrijfseconomische redenen, maar vanwege de eerdere stakingen. Dat bleek volgens de voorzieningenrechter uit twee brieven van Ryanair aan een van haar piloten, die waren verstuurd in de periode tussen beide stakingen en waarin Ryanair dreigde met een reorganisatie van de basis in Eindhoven en een verlies van banen in Eindhoven als er nog meer 'onnodige verstoringen' zouden plaatsvinden. Bovendien, zo overwoog de rechter, zouden de (meeste) vluchten van en naar Eindhoven blijven worden uitgevoerd. 

Volgens de voorzieningenrechter heeft Ryanair haar bevoegdheden misbruikt en had zij het besluit tot sluiting van de basis niet mogen nemen. Omdat Ryanair haar bevoegdheden heeft misbruikt, mocht zij niet eenzijdig besluiten om de piloten naar een andere basis over te plaatsen. 

De voorzieningenrechter verbood Ryanair om de piloten eenzijdig over te plaatsen. Verder bepaalde de voorzieningenrechter dat Ryanair het salaris van de piloten moet blijven doorbetalen, ook als er geen basis in Eindhoven meer is. Daarnaast moet Ryanair de vliegvaardigheden van de piloten onderhouden, zodat zij bevoegd blijven om een Boeing 737 te vliegen. Als Ryanair de piloten toch zou overplaatsen dan is zij een dwangsom van € 250.000,00 per piloot verschuldigd en als een van de piloten zijn vliegbevoegdheid verliest een dwangsom van € 50.000,00 per piloot.

In het vonnis overwoog de voorzieningenrechter expliciet dat deze veroordelingen feitelijk inhouden dat Ryanair ervoor dient te zorgen dat de piloten de vluchten van en naar Eindhoven onverkort vanuit Eindhoven kunnen blijven uitvoeren, tenzij een piloot instemt met overplaatsing. Desondanks heeft Ryanair de basis in Eindhoven per 5 november 2018 gesloten en de piloten de keuze gegeven tussen overplaatsing of ontslag. Volgens diverse nieuwsbronnen zitten de piloten nu thuis, maar wordt het salaris doorbetaald.